Organizacja procesu usuwania skażeń ze środków ochrony indywidualnej wykorzystywanych w zdarzeniach z udziałem materiałów niebezpiecznych [rozprawa doktorska] mł. bryg. mgr inż. Rafał Matuszkiewicz ; promotor st. bryg. w st. spocz. dr hab. inż. Andrzej Mizerski, prof. uczelni, promotor pomocniczy. st. bryg. dr inż. Tomasz Zwęgliński

Katalog
Rozprawy Doktorskie
Pobierz opis bibliograficzny
  • Autor/twórca: Matuszkiewicz, Rafał.
  • Tytuł: Organizacja procesu usuwania skażeń ze środków ochrony indywidualnej wykorzystywanych w zdarzeniach z udziałem materiałów niebezpiecznych [rozprawa doktorska] mł. bryg. mgr inż. Rafał Matuszkiewicz ; promotor st. bryg. w st. spocz. dr hab. inż. Andrzej Mizerski, prof. uczelni, promotor pomocniczy. st. bryg. dr inż. Tomasz Zwęgliński
  • Miejsce i data wydania: Warszawa 2023
  • Wydawca: Szkoła Główna Służby Pożarniczej
  • Opis fizyczny: 178 stron fotografie, ilustracje, wykresy 31 cm + cd
  • Hasła przedmiotowe/Temat:
    • Środki ochrony indywidualnej.
    • środki i urządzenia dezynfekcyjno-odkażające
    • Dekontaminacja
    • zdarzenia
    • materiały
    • Rozprawa doktorska.
  • Opis:
    • Sygnatura RD-17
    • Współczesnej cywilizacji nieodłącznie towarzyszą katastrofy, awarie przemysłowe, choroby zakaźne oraz coraz częściej pojawiające się ataki terrorystyczne. Wraz z rozwojem cywilizacji oraz nowoczesnych gałęzi gospodarki, mimo stosowania coraz to doskonalszych zabezpieczeń, zjawiska te nieuchronnie będą się zdarzały. Możliwość wystąpienia nagłych zdarzeń związanych z oddziaływaniem czynników chemicznych, biologicznych czy radiacyjnych wymaga stałej gotowości jednostek Państwowej Straży Pożarnej (PSP). Zgodnie z treścią Ustawy o Państwowej Straży Pożarnej oraz Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie szczegółowej organizacji Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego, PSP odpowiedzialna jest za ograniczenie lub likwidację tego typu zagrożeń. Aktualnie na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej funkcjonują 504 jednostki ratowniczogaśnicze (JRG) PSP przewidziane do realizacji podstawowych działań ratowniczych w każdej dziedzinie ratownictwa. Niezależnie od sieci podstawowych jednostek ochrony przeciwpożarowej PSP posiada wydzielone zasoby ratownicze do realizowania specjalistycznych czynności ratowniczych w zakresie ratownictwa chemicznego i ekologicznego. Realizowane są one poprzez ratowników posiadających specjalistyczne wyszkolenie. Spośród wszystkich JRG PSP wytypowanych zostało 50, w ramach których funkcjonują specjalistyczne grupy ratownictwa chemicznego i ekologicznego. Ponadto Polska uczestniczy w Unijnym Mechanizmie Ochrony Ludności, w ramach którego zgłoszono do działań międzynarodowych 2 specjalistyczne moduły wykrywania skażeń chemicznych, biologicznych, radiologicznych i nuklearnych oraz poboru próbek. W trakcie działań ratowniczych związanych z likwidacją skażeń konieczne jest usunięcie czynnika skażającego nie tylko z osób poszkodowanych, czy terenu, ale także zespołów ratowniczych odpowiedzialnych za ich realizację. Przegląd dokumentów normatywnych PSP wykazał, iż organizacja procesu usuwania skażeń ze środków ochrony indywidualnej wykorzystywanych w zdarzeniach z udziałem materiałów niebezpiecznych w PSP praktycznie nie jest sformalizowana. Brak jest spójnych definicji i jednolitego przekazu dotyczącego jej realizacji. Likwidacja skażeń w chwili obecnej prowadzona jest zgodnie z posiadanym doświadczeniem w kontekście działań o małym zasięgu lub ćwiczeń. Jak dotąd żaden podmiot w Polsce nie miał okazji do przeprowadzenia działań ratowniczych w tym zakresie na dużą skalę, ponieważ nie wymagał tego charakter, ani rozmiar zdarzenia. W obliczu współczesnych zagrożeń niedoskonałość ta wymaga analizy i wskazania propozycji rozwiązań. Dysertacja składa się ze wstępu, czterech rozdziałów merytorycznych, zakończenia oraz załączników. Rozdział pierwszy zawiera założenia metodologiczne, w tym cel i zakres opracowania. Rozdział drugi poświęcony został analizie organizacji procesu usuwania skażeń. Na podstawie dostępnych informacji dokonano strukturyzacji procesu. Scharakteryzowano oraz określono sprawność organizacji procesu dekontaminacji dla każdego z zakresów. Diagnoza potencjału organizacyjnego procesu usuwania skażeń wykazała jego słabe i mocne strony. W ostatnim okresie poczyniono znaczne postępy w kierunku rozwojuratownictwa chemicznego i ekologicznego.Analiza ilościowa i jakościowa pozwoliła ustalić częstotliwość występowania zagrożeńchemicznych, biologicznych i radiacyjnych na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej.W świetle przeprowadzonych badań naukowych należy stwierdzić, iż mimo niewielkiegoudziału procentowego zagrożeń, dla których dekontaminację określono jako konieczną, toich liczba i tak była znaczna i wyniosła 46 186 zdarzeń. Na terytorium RP odnotowanonajwięcej zagrożeń chemicznych (45 026). Zagrożenia biologiczne (1 110) oraz zagrożeniaradiacyjne (53) odnotowywane były znacznie rzadziej.Wiele ciekawych informacji przyniosły badania terenowe. Opracowano metodę ocenysprawności organizacji procesu. Z dużą dozą prawdopodobieństwa można stwierdzić, iżdokonano pierwszych w Polsce pomiarów czasu trwania procesu, ilości odpadów płynnychi stałych powstałych w trakcie jego realizacji, a także oszacowano koszty ich utylizacji.W trakcie badań notowano również ilości zużytego powietrza w aparatach ochrony układuoddechowego. Otrzymano wyniki, niewątpliwie wzbogacą wiedzę niezbędnąw dowodzeniu.Ciekawym rozwiązaniem wydaje się być również zastosowanie metody szóstkowej dookreślenia sprawności procesu usuwania skażeń. Wykorzystane narzędzie na potrzebyokreślenia wartości wzorcowej umożliwia osobom odpowiedzialnym za zarządzanieprocesem diagnozę aktualnych rozwiązań. Daje ono możliwość bieżącej i retrospektywnejkontroli procesu. Otrzymane wyniki mogą posłużyć jako istotne źródło informacjiw przypadku wdrażania nowych rozwiązań, bądź weryfikacji sprawności realizowanejprzez nowo zatrudnione osoby.W rozdziale trzecim scharakteryzowano proces usuwania skażeń realizowany przezkrajowe oraz zagraniczne podmioty, w tym w szczególności rozwiązania organizacyjnewykorzystywane przez Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej, Korpus Piechoty MorskiejStanów Zjednoczonych, straż pożarną w Niemczech, a także rekomendacje NarodowegoInstytutu Standaryzacji i Technologii i Narodowej Agencji Ochrony Przeciwpożarowej.Szczególnie istotna w kontekście badań okazała się analiza literatury przedmiotu.Zaprezentowane rozwiązania odnoszą się do najdrobniejszych szczegółów procesu.Przeprowadzone badania wykazały, iż z uwagi na znaczącą różnorodność w sposobierealizacji dekontaminacji dokonywanej przez poszczególne podmioty, wdrożenie jednegorozwiązania jest zadaniem niemożliwym. Podstawową trudnością znalezienia jednego,zunifikowanego rozwiązania stanowi obawa, że w przypadku błędnego wyboru mogłobyto doprowadzić do zwiększenia stopnia narażenia życia lub nawet śmierci ratowników.Dlatego, w celu podjęcia właściwych rozwiązań, zwrócono się z prośbą do ekspertówo wyrażenie opinii.W rozdziale czwartym wskazano możliwe do adaptacji rozwiązania organizacyjnotechniczne,zaprezentowano wyniki badań empirycznych oraz przedstawiono propozycjęzmian możliwych do wdrożenia w PSP. Badania empiryczne zostały przeprowadzonew postaci wywiadów eksperckich. Ich głównym celem była weryfikacja wyników badańteoretycznych i eksperymentów, odnoszących się do możliwości modyfikacji obecnych rozwiązań, a tym samym pozwalających na osiągnięcie zakładanych celów badawczychw postaci opracowania propozycji zmian w procesie dekontaminacji sił i środków PSP.Spośród dostępnych rozwiązań, po zasięgnięciu opinii eksperckich, dokonano ich wyboru.Zaproponowano system organizacji procesu oparty o nowe kryteria uwzględniające etapy,rodzaj, a także metody jego realizacji. Zastosowano stopniową redukcję zagrożenia, którądodatkowo wzmocniono poprzez kolorystyczne oznaczenie poszczególnych stref. Podjętodyskusję na temat nieuwzględnianej dotąd dekontaminacji awaryjnej. Określonominimalną liczbę ratowników niezbędnych do realizacji procesu usuwania skażeń, którazarówno dla zakresu podstawowego jak i specjalistycznego ratownictwa chemicznegowynosi 4.Opracowano propozycję organizacji procesu usuwania skażeń ze środków ochronyindywidualnej stanowiącą kombinację wyselekcjonowanych rozwiązań, dzięki którymistnieje możliwość wdrożenia systemowych zmian w PSP. Dotyczy to szczególnie zakresupodstawowego ratownictwa chemicznego i ekologicznego, które całkowicie zostałopominięte w obowiązujących dokumentach normatywnych. Tym samym przedstawionewyniki wskazują na możliwość udoskonalenia obecnie stosowanych procedurw organizacji procesu usuwania skażeń ze środków ochrony indywidualnejwykorzystywanych w zdarzeniach z udziałem materiałów niebezpiecznych. [Streszczenie Autora]
  • 100 a Matuszkiewicz, Rafał. e Autor
  • 245 a Organizacja procesu usuwania skażeń ze środków ochrony indywidualnej wykorzystywanych w zdarzeniach z udziałem materiałów niebezpiecznych [rozprawa doktorska] c mł. bryg. mgr inż. Rafał Matuszkiewicz ; promotor st. bryg. w st. spocz. dr hab. inż. Andrzej Mizerski, prof. uczelni, promotor pomocniczy. st. bryg. dr inż. Tomasz Zwęgliński
  • 260 a Warszawa b Szkoła Główna Służby Pożarniczej c 2023
  • 300 a 178 stron b fotografie, ilustracje, wykresy c 31 cm e + cd
  • 336 2 rdacontent a Tekst b txt
  • 337 2 rdamedia a Komputer b c
  • 337 2 rdamedia a Bez urządzenia pośredniczącego b n
  • 338 2 rdacarrier a Dysk komputerowy b cd
  • 338 2 rdacarrier a Wolumin b nc
  • 380 a Publikacje naukowe
  • 380 a Książki
  • 500 a Sygnatura RD-17
  • 504 a Bibliografia, wykaz norm i aktów prawnych na stronach 156-166.
  • 520 a Współczesnej cywilizacji nieodłącznie towarzyszą katastrofy, awarie przemysłowe, choroby zakaźne oraz coraz częściej pojawiające się ataki terrorystyczne. Wraz z rozwojem cywilizacji oraz nowoczesnych gałęzi gospodarki, mimo stosowania coraz to doskonalszych zabezpieczeń, zjawiska te nieuchronnie będą się zdarzały. Możliwość wystąpienia nagłych zdarzeń związanych z oddziaływaniem czynników chemicznych, biologicznych czy radiacyjnych wymaga stałej gotowości jednostek Państwowej Straży Pożarnej (PSP). Zgodnie z treścią Ustawy o Państwowej Straży Pożarnej oraz Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie szczegółowej organizacji Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego, PSP odpowiedzialna jest za ograniczenie lub likwidację tego typu zagrożeń. Aktualnie na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej funkcjonują 504 jednostki ratowniczogaśnicze (JRG) PSP przewidziane do realizacji podstawowych działań ratowniczych w każdej dziedzinie ratownictwa. Niezależnie od sieci podstawowych jednostek ochrony przeciwpożarowej PSP posiada wydzielone zasoby ratownicze do realizowania specjalistycznych czynności ratowniczych w zakresie ratownictwa chemicznego i ekologicznego. Realizowane są one poprzez ratowników posiadających specjalistyczne wyszkolenie. Spośród wszystkich JRG PSP wytypowanych zostało 50, w ramach których funkcjonują specjalistyczne grupy ratownictwa chemicznego i ekologicznego. Ponadto Polska uczestniczy w Unijnym Mechanizmie Ochrony Ludności, w ramach którego zgłoszono do działań międzynarodowych 2 specjalistyczne moduły wykrywania skażeń chemicznych, biologicznych, radiologicznych i nuklearnych oraz poboru próbek. W trakcie działań ratowniczych związanych z likwidacją skażeń konieczne jest usunięcie czynnika skażającego nie tylko z osób poszkodowanych, czy terenu, ale także zespołów ratowniczych odpowiedzialnych za ich realizację. Przegląd dokumentów normatywnych PSP wykazał, iż organizacja procesu usuwania skażeń ze środków ochrony indywidualnej wykorzystywanych w zdarzeniach z udziałem materiałów niebezpiecznych w PSP praktycznie nie jest sformalizowana. Brak jest spójnych definicji i jednolitego przekazu dotyczącego jej realizacji. Likwidacja skażeń w chwili obecnej prowadzona jest zgodnie z posiadanym doświadczeniem w kontekście działań o małym zasięgu lub ćwiczeń. Jak dotąd żaden podmiot w Polsce nie miał okazji do przeprowadzenia działań ratowniczych w tym zakresie na dużą skalę, ponieważ nie wymagał tego charakter, ani rozmiar zdarzenia. W obliczu współczesnych zagrożeń niedoskonałość ta wymaga analizy i wskazania propozycji rozwiązań. Dysertacja składa się ze wstępu, czterech rozdziałów merytorycznych, zakończenia oraz załączników. Rozdział pierwszy zawiera założenia metodologiczne, w tym cel i zakres opracowania. Rozdział drugi poświęcony został analizie organizacji procesu usuwania skażeń. Na podstawie dostępnych informacji dokonano strukturyzacji procesu. Scharakteryzowano oraz określono sprawność organizacji procesu dekontaminacji dla każdego z zakresów. Diagnoza potencjału organizacyjnego procesu usuwania skażeń wykazała jego słabe i mocne strony. W ostatnim okresie poczyniono znaczne postępy w kierunku rozwojuratownictwa chemicznego i ekologicznego.Analiza ilościowa i jakościowa pozwoliła ustalić częstotliwość występowania zagrożeńchemicznych, biologicznych i radiacyjnych na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej.W świetle przeprowadzonych badań naukowych należy stwierdzić, iż mimo niewielkiegoudziału procentowego zagrożeń, dla których dekontaminację określono jako konieczną, toich liczba i tak była znaczna i wyniosła 46 186 zdarzeń. Na terytorium RP odnotowanonajwięcej zagrożeń chemicznych (45 026). Zagrożenia biologiczne (1 110) oraz zagrożeniaradiacyjne (53) odnotowywane były znacznie rzadziej.Wiele ciekawych informacji przyniosły badania terenowe. Opracowano metodę ocenysprawności organizacji procesu. Z dużą dozą prawdopodobieństwa można stwierdzić, iżdokonano pierwszych w Polsce pomiarów czasu trwania procesu, ilości odpadów płynnychi stałych powstałych w trakcie jego realizacji, a także oszacowano koszty ich utylizacji.W trakcie badań notowano również ilości zużytego powietrza w aparatach ochrony układuoddechowego. Otrzymano wyniki, niewątpliwie wzbogacą wiedzę niezbędnąw dowodzeniu.Ciekawym rozwiązaniem wydaje się być również zastosowanie metody szóstkowej dookreślenia sprawności procesu usuwania skażeń. Wykorzystane narzędzie na potrzebyokreślenia wartości wzorcowej umożliwia osobom odpowiedzialnym za zarządzanieprocesem diagnozę aktualnych rozwiązań. Daje ono możliwość bieżącej i retrospektywnejkontroli procesu. Otrzymane wyniki mogą posłużyć jako istotne źródło informacjiw przypadku wdrażania nowych rozwiązań, bądź weryfikacji sprawności realizowanejprzez nowo zatrudnione osoby.W rozdziale trzecim scharakteryzowano proces usuwania skażeń realizowany przezkrajowe oraz zagraniczne podmioty, w tym w szczególności rozwiązania organizacyjnewykorzystywane przez Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej, Korpus Piechoty MorskiejStanów Zjednoczonych, straż pożarną w Niemczech, a także rekomendacje NarodowegoInstytutu Standaryzacji i Technologii i Narodowej Agencji Ochrony Przeciwpożarowej.Szczególnie istotna w kontekście badań okazała się analiza literatury przedmiotu.Zaprezentowane rozwiązania odnoszą się do najdrobniejszych szczegółów procesu.Przeprowadzone badania wykazały, iż z uwagi na znaczącą różnorodność w sposobierealizacji dekontaminacji dokonywanej przez poszczególne podmioty, wdrożenie jednegorozwiązania jest zadaniem niemożliwym. Podstawową trudnością znalezienia jednego,zunifikowanego rozwiązania stanowi obawa, że w przypadku błędnego wyboru mogłobyto doprowadzić do zwiększenia stopnia narażenia życia lub nawet śmierci ratowników.Dlatego, w celu podjęcia właściwych rozwiązań, zwrócono się z prośbą do ekspertówo wyrażenie opinii.W rozdziale czwartym wskazano możliwe do adaptacji rozwiązania organizacyjnotechniczne,zaprezentowano wyniki badań empirycznych oraz przedstawiono propozycjęzmian możliwych do wdrożenia w PSP. Badania empiryczne zostały przeprowadzonew postaci wywiadów eksperckich. Ich głównym celem była weryfikacja wyników badańteoretycznych i eksperymentów, odnoszących się do możliwości modyfikacji obecnych rozwiązań, a tym samym pozwalających na osiągnięcie zakładanych celów badawczychw postaci opracowania propozycji zmian w procesie dekontaminacji sił i środków PSP.Spośród dostępnych rozwiązań, po zasięgnięciu opinii eksperckich, dokonano ich wyboru.Zaproponowano system organizacji procesu oparty o nowe kryteria uwzględniające etapy,rodzaj, a także metody jego realizacji. Zastosowano stopniową redukcję zagrożenia, którądodatkowo wzmocniono poprzez kolorystyczne oznaczenie poszczególnych stref. Podjętodyskusję na temat nieuwzględnianej dotąd dekontaminacji awaryjnej. Określonominimalną liczbę ratowników niezbędnych do realizacji procesu usuwania skażeń, którazarówno dla zakresu podstawowego jak i specjalistycznego ratownictwa chemicznegowynosi 4.Opracowano propozycję organizacji procesu usuwania skażeń ze środków ochronyindywidualnej stanowiącą kombinację wyselekcjonowanych rozwiązań, dzięki którymistnieje możliwość wdrożenia systemowych zmian w PSP. Dotyczy to szczególnie zakresupodstawowego ratownictwa chemicznego i ekologicznego, które całkowicie zostałopominięte w obowiązujących dokumentach normatywnych. Tym samym przedstawionewyniki wskazują na możliwość udoskonalenia obecnie stosowanych procedurw organizacji procesu usuwania skażeń ze środków ochrony indywidualnejwykorzystywanych w zdarzeniach z udziałem materiałów niebezpiecznych. [Streszczenie Autora]
  • 650 a Środki ochrony indywidualnej.
  • 650 a środki i urządzenia dezynfekcyjno-odkażające
  • 650 a Dekontaminacja
  • 650 a zdarzenia
  • 650 a materiały
  • 655 a Rozprawa doktorska.
  • 658 a Bezpieczeństwo i wojskowość
  • 700 a Mizerski, Andrzej. e Promotor
  • 700 a Zwęgliński, Tomasz. e Promotor Pomocniczy
  • 710 a Szkoła Główna Służby Pożarniczej (1982-2023).
  • Sygnatura: RD-17
  • Lokalizacja egzemplarza: Magazyn